1 marca – Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”
1 marca obchodzone jest święto państwowe – Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Dzień ten poświęcono pamięci bohaterów antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia, którzy przeciwstawili się sowieckiej agresji i reżimowi komunistycznemu.
Mianem Żołnierzy Wyklętych określani są bohaterowie, „którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienie dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu”. Żołnierzy Wyklętych określa się również „Żołnierzami Niezłomnymi ” lub „żołnierzami drugiej konspiracji”.
1 marca jest datą symboliczną, która nawiązuje do 1 marca 1951 r. Tego dnia w więzieniu na warszawskim Mokotowie wykonano wyrok śmierci (strzałem w tył głowy) na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”: Łukaszu Cieplińskim, Adamie Lazarowiczu, Mieczysławie Kawalcu, Józefie Rzepce, Franciszku Błażeju, Józefie Batorym i Karolu Chmielu.
W roku największej aktywności podziemia (rok 1945) działało w nim nawet 200 tysięcy konspiratorów. Żołnierzy Wyklętych dotknęły ogromne prześladowania. Wielu zginęło – zamordowanych skrytobójczo lub na podstawie wyroków komunistycznych sądów.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ustanowiony został przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 2011 r. z inicjatywy śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
Krótka historia…….
Gdy zakończyła się II wojna światowa Polska nie odzyskała pełnej niepodległości. W kraju rządzili bezwzględnie nowi okupanci radzieccy poprzez przywiezione z Moskwy władze, bezgranicznie posłuszne Stalinowi. Polscy patrioci, byli partyzanci Armii Krajowej, ludzie sprzeciwiający się komunistom byli wtrącani do więzień, wywożeni do sowieckich łagrów, wreszcie jakże często skrytobójczo mordowani w katowniach Urzędów Bezpieczeństwa.
Dla wielu Polaków jedynym wyjściem w zaistniałej sytuacji była ucieczka do lasu i podjęcie na nowo walki partyzanckiej z nowymi okupantami spod znaku czerwonej gwiazdy. To byli właśnie owi żołnierze niezłomni.
Pośród tysięcy walczących w latach 40tych i 50tych XX wieku byli m.in.:
Zygmunt Szendzielarz ps. Łupaszka walczący z wrogami Polski od 1939 do 1948 roku. Skazany na 18-krotną karę śmierci. Do dziś nie znamy miejsca ukrycia jego szczątków.
Hieronim Dekutowki ps. Zapora Bohater Lubelszczyzny, cichociemny, wsławił się największą ilością walk stoczonych z Niemcami. Po wojnie walczył z nowymi porządkami wprowadzanymi przez komunistów. Stracony w 1949 r.
Rotmistrz Witold Pilecki - w czasie wojny dobrowolnie trafił do obozu Auschwitz, aby przekazać relacje o tym, co tam naprawdę się dzieje. Z obozu udało mu się uciec, potem walczył z Niemcami min. w Powstaniu Warszawskim, a po wojnie 15 maja 1948r.został skazany na śmierć przez komunistyczne władze. Wyrok wykonano dnia 25 maja 1948r. w więzieniu mokotowskim na Rakowieckiej, poprzez strzał w tył głowy.
Józef Kuraś ps. Ogień - bohater Podhala, dowódca 500 osobowego oddziału, postrach komunistów, który podtrzymywał nadzieję Polaków na prawdziwe odzyskanie niepodległości. Zginął zdradziecko zamordowany w 1947 r.
Danuta Siedzikówna ps. „Inka”
20 lipca 1946 r. do gdańskiego więzienia przy ul. Kurkowej przywieziono więźnia specjalnego i przydzielono mu osobną celę w pawilonie dla więźniów politycznych. Niezwykłe było to, że więzień specjalny był 18- letnią, szczupłą, ładną dziewczyną, sanitariuszką 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej. To Danuta Siedzikówna ps. „Inka” , która po 13 dniach haniebnych tortur została skazana na śmierć. Przebywała samotnie w celi, czekając na wykonanie wyroku. Strażniczka więzienna, poruszona jej losem, przekazała gryps do znajomych w Gdańsku: „Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba...”
Tymi, którzy walczyli z komunistami w obronie naszej wiary, niepodległości i tradycji byli na pewno:
Jan Rzepecki
Marian Bernaciak PS. „Orlik”
Jan Rodowicz, PS. „Anoda”
Emil Fildorf „Nil”
I wielu, wielu innych, w tym Ci, którzy działali w naszym regionie.
Członkowie Oddziału Eugeniusza Kokolskiego„Groźnego” z terenu Gminy Ceków-Kolonia
- Andrzejewski Edward ps. „Korona” - Przespolew
- Błaszczyk Henryk - Kosmów
- Gralka Józef - Nowe Prażuchy
- Ojrzanowski Franciszek ps. „Bezpieka” - Nowe Prażuchy
- Majas Józef ps. „Wiewiórka” - Ceków
- Smak Józef ps. „Dzięcioł” - Przespolew
- Stasiak Marceli ps. „Bocian” - Plewnia
Źródło: Mariusz Chojnacki, Karol Matczak, Grzegorz Pilecki, Jarosław Dolat, „Gmina Ceków-Kolonia a Niepodległość”, s.55-56
Warto przypomnieć że ostatni z „Żołnierzy Wyklętych” - sierżant Józef Franczak – pseudonim „Lalek” zginął w październiku 1963 r.
Ci którzy przeżyli i wyszli po latach z więzień byli traktowani jako obywatele drugiej kategorii. Nie mogli znaleźć pracy, ich dzieci były szykanowane w szkołach i określane jako "dzieci bandytów". Żyli tak, skazani na zapomnienie, aż do niedawna. Szczęśliwie komunizm w naszym kraju upadł, Polska zaczęła przypominać sobie o swoich bohaterach. Dziś mamy okazję aby uczcić wszystkich żołnierzy niezłomnych, wśród nich oddać hołd ostatnim żyjącym.
Opracowała: Teresa Chrzęściewska
https://www.youtube.com/watch?v=_nLNExdYdHE
Lech Makowiecki - Ballada o Rotmistrzu Pileckim
https://www.youtube.com/watch?v=l4aTc5D7-vI
„Ostatnia kula” - Lech Makowiecki
Barbara Postawa
„Inka”
To przecież nastolatka tylko.
Śmieszny kołnierzyk przy sukience.
Jeszcze bawiła się przed chwilką,
Włosy spinała tak naprędce.
A tu przysięga- słowa wielkie!
I ona przy nich całkiem tycia:
„W obliczu Boga walczyć będzie
Aż do ofiary swego życia”.
Jak to jest- zabić nastolatkę?
Blask zgasić w oczach, zamknąć usta?
Przerwać marzenia, co ukradkiem
Snuły się nawet w celi pustej?
Ktoś wydał wyrok i żył dalej.
Ktoś milczał- nie wydobył głosu.
Ktoś prawdy nie chce słuchać wcale.
Ktoś ma awersję do patosu…
Lecz to zdarzyło się pod słońcem!
Umarła pięknie jak natchniona!
Na krzyżu Chrystus konający
Otworzył Ince swe ramiona.
Link do uroczystości szkolnej przygotowanej przez p. Teresę Chrzęściewską w 2020r. :
http://spmorawin.edu.pl/wiadomosci/1/wiadomosc/366142/bo_chcieli_byc_wolni
